Chương III: SÓNG CƠ



Bài 14: SÓNG CƠ – PHƯƠNG TRÌNH SÓNG
I. Hiện tượng sóng:
1)Khái niệm sóng cơ: là những dao động lan truyền trong môi trường.
*Hai loại sóng cơ:
a) Sóng ngang: là sóng có phương dao động vuông góc với phương truyền sóng.
Môi trường nào có lực đàn hồi xuất hiện khi bị biến dạng lệch thì truyền sóng ngang.
b) Sóng dọc: là sóng có phương dao động trùng với phương truyền sóng.
Môi trường có lực đàn hồi xuất hiện khi có biến dạng nén, dãn thì truyền sóng dọc.
2) Sự tạo thành sóng cơ:
-Sóng cơ được tạo thành nhờ lực liên kết đàn hồi giữa các phần tử của môi trường truyền dao động.
-Phần tử ở xa tâm dao động trễ pha hơn.
II. Những đại lượng đặc trưng của chuyển động sóng.
a) Chu kì, tần số sóng: Tất cả các phần tử của môi trường đều dao động
với cùng chu kì và tần số bằng chu kì, tần số của nguồn dao động gọi là
chu kì và tần số của sóng.
b) Biên độ sóng :Biên độ sóng tại mỗi điểm trong không gian chính là
biên độ dao động của phần tử môi trường tại điểm đó. Trong thực tế, càng
ra xa tâm dao động thì biên độ sóng càng nhỏ.
c) Bước sóng:Quãng đường mà sóng truyền đi được trong một chu kì dao
động gọi là một bước sóng. Ta kí hiệu bước sóng bằng chữ λ (lamđa).
Có thể nói bước sóng là khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động tại hai điểm đó là cùng pha.
d) Tốc độ truyền sóng:Trong thời gian bằng một chu kì, sóng truyền đi được một khoảng bằng một bước sóng.
-Vậy tốc độ truyền sóng là: v = λ/T= f.λ
-Trong khi sóng truyền đi, các đỉnh sóng (hay các vùng nén dãn) di
chuyển nhưng các phần tử của môi trường vẫn dao động quanh vị trí cân
bằng của chúng.
e)Năng lượng sóng:Sóng truyền dao động cho các phần tử của môi trường,
nghĩa là truyền cho chúng năng lượng. Quá trình truyền sóng là quá trình
truyền năng lượng.

2) Một số tính chất của sóng:
- Sóng tuần hoàn theo thời gian và không gian.
- Chuyển động của 1 phần tử sóng là một quá trình tuần hoàn theo thời gian với chu kì T
- Li độ của song biến đổi tuần hoàn theo không gian là môt bước sóng.



Bài 15: PHẢN XẠ SÓNG – SÓNG DỪNG
I. Sự phản xạ sóng:
- Sóng đang truyền trong một môi trường mà gặp vật cản thì bị phản xạ. Gọi là song phản xạ
-Sóng tới và sóng phản xạ cùng tần số và cùng bước sóng.
-Đầu phản xạ cố định: sóng phản xạ ngược pha với sóng tới.
-Đầu phản xạ tự do: sóng phản xạ cùng pha với sóng tới.
II. Sóng dừng:
1)Quan sát hiện tượng: Sóng tới và sóng phản xạ nếu truyền theo cùng một
phương thì có thể giao thoa với nhau tạo thành sóng dừng.
2) Sóng dừng: là sóng có các nút và bụng cố định trong không gian

a.Gíải thích: Xét dao động của một phần tử tại điểm M trên dây cách đầu B
một khoảng MB= d . Giả sử vào thời điểm t, sóng tới đến B có phương
trình dao động là: uB= Acos2.л.ft -Chọn gốc toạ độ O tại B, chiều dương
của trục Ox là chiều từ B đến M.