Con trai yêu quý! Hôm trước con có hỏi bố về định hướng nghề nghiệp – ừ, vì con sắp phải bước vào cuộc thi chọi đầy khí thế để chen chân vào giảng đường đại học đặng sau này vợ chồng rau cháo nuôi nhau. Bố bận quá, con ạ, công việc ngập đến rốn, cấp dưới độn, cấp trên đần, nên đến hôm nay bố mới trả lời con được. Vậy con hãy đọc đây mấy dòng tu huýt của bố – tất nhiên ý bố là “tâm huyết”. Con hãy đọc đây tấm lòng của một kẻ bố yêu con .

Trước hết, con có bảo bố rằng con mộng làm giáo viên? À, con ạ, đó là một giấc ác mộng đẹp, vì nghề giáo là một nghề cao quý. Đến bây giờ đầu năm thứ tóc, xung quanh bờm xơm chính giữa trọc, bố vẫn còn thuộc lòng mấy câu thơ:

“Sáng nào em đến lớp

Cũng thấy cô đến rồi

Đáp lời ‘Chào cô ạ’

Cô mỉm cười thật tươi”

Nhưng con ơi, thơ ca là một chuyện mà thực tế nó lại là một chuyện hoàn toàn khác. Con sẽ bảo bố rằng nước ta có Nguyễn Đình Chiểu, có Võ Trường Toản, lại có Chu Văn An, vị thì viết lục bát bụi môn, viết văn tế, vị thì dâng thất trảm sớ, dạy những ba ba cá sấu thuồng luồng, thật là vẻ vang, thật là sáng chói. Bố bảo con rằng: kẻ ốm người mù, chết sạch còn đâu. Thời nay chỉ còn một lũ người không ra người ngợm không ra ngợm, thu học phí cắt cổ, dụ sinh viên vào nhà nghỉ, hiếp dâm nữ sinh lớp 9, đánh như đánh học trò lớp 5, ở nhà treo bảng giá điểm trong phòng khách, lên lớp thì giảng rặt những điều ba lăng nhăng đặng ép con người ta đi học bớt học thêm; giáo dục đại loạn. Thế nên [phẩy] thôi con chẳng nên bon chen làm gì con nhỉ, không có con giòi bọ cũng đã nhiều rồi.

Con lại muốn làm chú công an, đêm đêm tuần tra cho xóm làng yên giấc? Hoặc nhặt của rơi đem về đồn đợi người tới nhận? Hoặc súng giắt ngang h[m]ông, trừ gian diệt bạo, bảo vệ người cô thế? Tuyệt vời. Giấc mơ của con đẹp đấy. Mở mắt ra con sẽ thấy công an tát tai dân thường, công an lôi dân vào nhà trọ hiếp, công an nấp gốc cây c** lợn thổi xe, công an chui bờ chui bụi bắn tốc độ. Lớp SBC ngày xưa lái mô tô bằng chân và rạp người bắn súng, có người hy sinh khi đang bắt cướp, có người tàn tật, có người vì điều tra tội phạm ma túy mà lây nghiện, những anh hùng ngày xưa của bố giờ già cỗi cả rồi, giải thể hết rồi. Mơ tiếp đi con, thức dậy làm gì, cay mắt lắm.

Con lại muốn làm ông bác sĩ già vui tính, chữa bệnh cho con nít không lấy tiền, tìm ra thuốc mới xổ giun không gây nhiễm trùng tiêu hóa, nghiên cứu thuốc Đông y trị bệnh HIV? Ồ dê, còn gì bằng. Học ngành y hay lắm, con sẽ phân biệt được thế nào là vàng da sinh lí, thế nào là vàng da nhân, cái ghẻ nó màu gì, con sâu răng hình dạng ra sao, tại sao lại bị thiên đầu thống, các triệu chứng của thoát vị bẹn cấp, bệnh quai bị để lại di chứng gì về sau… Hay lắm. Con lại biết thề lời thề Hippocrates cũng như hứa lời hứa Hypocrites, biết bên Tàu có Hoa Đà Biển Thước thì bên ta có Hải Thượng Lãn Ông, con đi sau đít trường đại học kiến trúc thành phố sẽ không còn phải bỡ ngỡ hỏi Phạm Ngọc Thạch là cục đá nào. Ồ dê, còn gì cho bằng nữa. Hức. Nhưng ôi thôi, thời nay con sẽ thất nghiệp dài dài, con ạ. Nếu con không biết cách lừa bệnh nhân, đưa toa thuốc ung thư cho người bướu cổ, nếu con không biết bán thuốc giả, thuốc quá đát, thuốc hoàn tán cao đơn, nếu con không luyện cho thành thục tuyệt chiêu mặt dày mày dạn, thấy người hấp hối như đã chết rồi, khám bệnh răng cho con ông giám đốc trước bệnh hở van tim của bà bán rau, thì cả đời con sẽ phải nằm khoèo ở nhà mà kê đơn cho mụ vợ tới cữ hàng tháng hoặc cho thằng con út đã lên lớp bảy mà còn bị nổi sảy mé gần hậu môn…

Con lại mơ làm anh kĩ sư, ông công trình sư, bác kiến trúc sư, vẽ nên ngôi nhà đẹp, xây được con đường rộng, treo cây cầu ô văng bắc qua con sông hai bên bờ tre? Cho em thơ mỗi sáng bi bô đến trường? Cho già cỗi mỗi chiều ra công viên đánh cầu lông, đá cầu mây? Cho trẻ trung mỗi tối mò mò ra ghế đá sờ nhau và nói những những lời whisper có cánh? Cũng có một thời bố ước mơ như thế – chà, thời xưa bố còn hơn cả bây giờ, con ạ. Sự thật nó khác, khác nhiều lắm. Khi con cầm cái bằng kĩ sư, kiến trúc sư, công trình sư màu đỏ chót trên tay, con sẽ quên bẵng đi cái hoài bão xây nhà đẹp, đường rộng, cầu to mà ngày xưa con hằng ấp ủ như mái đẻ. Lúc ấy con sẽ cắm đít đọc các sách về tử vi và phong thủy để nắm các huyệt các cốc, lừa chủ nhà kiếm thêm tiền bỏ nhà băng. Con cũng sẽ tập gặm đá, gặm xi măng, gặm thép cho thật tài. Khi nhà đổ, cầu sập, nông dân chết, công nhân ngỏm, con lại trưng cái bằng của con ra, con viết lên những phương trình đầy dẫy những là xích ma, dấu chấm than, căn bậc mười bảy cùng các dấu mũ, thao thao bất tuyệt nói chuyện kỹ thuật để chứng minh rằng đời này chỉ chết vì không ai chết vì đá đè hay nằm đè lên đá. Đến khi thấy không xong, con lại sẽ phải chạy quanh, đổ cho thầu này khoán nọ, đổ cho mưa dầm lún đất, đổ cho địa tầng cà rỡn, sa tầng cà tưng. Cơ khổ.

Con lại mê làm chú nhạc sĩ, tay trái cầm cây đàn tay phải cầm cây bút Parker, sáng tác ra những bản nhạc để đời, mỗi lần hát lên là đồng bào sa lệ? Ừ, bố cũng ước ao nhà ta có người kế tục cụ tằng, đi theo con đường âm nhạc, một người nổi tiếng cả họ ké ké mùi thơm. Có thể con sẽ sáng tác nhạc cổ điển, nhạc không lời, như Môde súng sáu và Bách súng cối. Có thể con sẽ chơi nhạc rốc, con viết bài Phi-nịt, bài Í-gồ, hầu mong đồng bào ngoại công thâm hậu vừa nghe vừa tóc tai rũ rượi, lắc cổ nhịp chân. Cũng có thể con chế mấy bản kinh điển cỡ cỡ Ca-sa-bờ-lăn-ca, hoặc Bú-lê-va, hoặc Ca-lết Quít-phờ. Rồi xong, con của con ăn mì tôm, vợ của con ăn rau sống, nhà con sẽ không nuôi nổi – nếu con mua nổi một cái nhà. Vì Đàm Vĩnh Hưng sẽ không trùm mền hét bản nhạc của con. Vì Mỹ Tâm sẽ không lắc mông rú khúc hát của con. Vì anh Ưng, anh Vân, anh Đan, chị Thanh Thảo, chị Quỳnh Anh, chị Bích Hữu, các anh chị ấy sẽ không eo éo những tuyệt phẩm của con. Có gì mà éo? Không có ai thất tình, không có tay ba, không có kẻ đến trước người đến sau, không có anh chàng đẹp trai ngồi trong quán uống li cà phê, không có chuyện giữa hai người đàn ông “tôi nói anh nghe anh nghe tôi nói”, có điên mới họa may mà éo. Thôi thôi, con ạ. Chết đói đến nơi đấy, bố chẳng đùa đâu.

Con lại ái mộ ngài luật sư tung hoành ngang dọc, chạy như lăng quăng trong phòng xử án, đòi lại công bằng cho người bị oan sai, trừng phạt những kẻ gian tà. Con cày ngày cày đêm, tọng vào bụng một bồ văn sử địa đặng đi thi ban Xê. Đậu đại học luật rồi, con lại cầy đêm cầy ngầy, mệt mỏi tới mức viết sai chính tả, nhồi nhét các loại luật dân sự, hình sự, quốc sự, vô sự, nhiễu sự, và tùm lum sự nữa. Sau đấy thì con ra trường, con vào làm thư kí bồi thẩm đoàn, con leo lên được chức thẩm phán, rồi bò bò vào ghế chánh án, tay phải con cầm đế, tay trái con cầm búa. Đến lúc đấy thì, chết mẹ, con quên phắt mất cái động lực ban Xê rất là huy hoàng năm xưa. Võ khí đã có trong tay rồi, con bắt đầu mặc sức quai búa, vung đế, bẻ cái cán cân nghiêng trái quẹo phải theo ý của con – tức là của cái thằng đút tiền vào mồm con. Thế là oan tình khắp nơi, dân kêu như vạc, dân chửi như đào mả, bố đang yên vị trong mồ cũng phải đêm đêm lật bia mộ, bò dậy đi quanh, miệng huýt sáo chân nhảy bản Thriller của Mai cồ Giắc sơn, cầu cho siêu thoát.

Con cũng thần tượng chị nhà báo mặc quần bò áo thun khoét cổ hình trái tim, túi giắt mười hai cây bút bi và bảy cây bút máy, quần đeo cái máy thâu âm JVJ dung lượng 1GB $30 một cục, tay lăm lăm máy ảnh Ca nông Đi-ghi-tồ, đi phỏng vấn từ thằng giết người cho đến ông chủ tịch huyện – thật ra thời này hai loại người đó lắm khi cũng chẳng khác đếch gì nhau. Con những muốn lên mặt báo viết những bài xã luận có trọng lượng mấy ngàn kí lô Niu tơn, bênh vực kẻ thế cô. Con những mong theo gương những cụ Phan Khôi, Ngô Tất Tố, Phạm Duy Tốn ngày xưa, dùng bút đâm cho mấy thằng gian ruột lủng bụng lòi, mỗi sáng uýnh thùng thiếc ca bài chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm. Nhưng bố bảo con, con ạ, bút giờ toàn là hàng Trung Quốc, mềm lắm, mà mấy thằng gian tà gian tế nó khoác lên người ít nhất là năm lần giáp, thế nên con có đi tập tạ trên đường Nguyễn Thị Minh Khai thêm mười năm nữa cũng chẳng sờ tới rún được chúng nó đâu. Bài xã luận con viết, có cho những vàng con cũng sẽ không dám ghi cái tên rất dũng mãnh và hoành tráng mà bố mẹ đã phải nghĩ sói cả tóc mới ra là Phan Văn Đuýt Đuỵt, mà phải rụt rè sợ sệt hèn đớn thậm thụt hai chữ “PV”. Cho dù có cẩn thận che tông giấu tích như mèo giấu c** như thế, con cũng sẽ phải xộ khám như thường, vì đã trót dại động đến ông “X” bí thư, ông “Y” bí tiểu và các ông đại tiện đại loại vậy vậy. Nghe lời bố, nghề báo là bạc nghệ, không chết bắn rồi con cũng chết cùm.

Không, con ơi. Con của bố cũng có tài, cũng thông minh, cũng hiểu biết, nhưng “những-nghề-cao-cả” ấy, bố nói thẳng vào cái bản mặt cố chấp của con là con không làm được đâu.

Cái hạng con ấy à? Có mà làm ăn mày.

Ừ, phải đấy. Làm ăn mày là tốt nhất.

Làm ăn mày con sẽ dửng dưng thản nhiên không động khi nghe người ta chửi “Đồ ăn mày”.

Làm ăn mày thì nước có nghèo đến đâu cũng không xi nhê gì với con, vì con còn nghèo hơn cả nước.

Ăn mày không xây cầu sụp được, nên sẽ không có oan hồn cụt tay nào nửa đêm dựng con dậy đòi mạng.

Ăn mày không sáng tác nhạc nhảm được.

Ăn mày không vào tù vì ăn chặn đề án của chính phủ được.

Ồ dê.

Ăn mày vạn tuế.

Ừ.

Dù sao thì bố vẫn yêu con. Chúc con năm học mới thành tựu.

Con cũng đừng trách bố vì sao để con cái đi làm ăn mày. Thông cảm cho bố, đó chỉ là thói quen nghề nghiệp.