I.Nhiệt độ sôi của các chất:
-Các yếu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ sôi , nghĩa là ảnh hưởng đến lực hút giữa các phân tử gồm có
+Khối lượng phân tử
+Liên Kết H
+Moomen Lưỡng cực của phân tử
+Lực phân tán london ( 1 dạng của lực Van der Waals)
-Các yếu tố trên cũng ảnh hưởng đáng kể đến độ tan trong nước của các chất hữu cơ , mà quan trọng nhất là liên kết H.
1,Ảnh hưởng của liên kết H đến nhiệt độ sôi :
-Liên kết giúp các phân tử ràng buộc với nhâu chặt chẽ hơn , nên cần
nhiệt độ sôi cao hơn trong trương hợp ko tạo dc liên kết H của butan Và
ancol etylic
2,Lực van der waals:
-Định nghĩa : lực hút van der waals là lực hút tĩnh điện giữa các phân tử do sự phân cực tam thời trong phân tử
-Phân loại
+ Lực định hướng : xuất hiện trong các phân tử có cực như dẫn xuất halogen
+ Lực khuếch tán : các phân tử ko cực
*Lực hút van der waals cũng thuộc loại lực tương tác yếu , ảnh hưởng dến
nhiệt độ sôi tương tự như lực H có liên kết van der waals thì nhiệt độ
sôi cao hơn .
3,Mômen lưỡng cực :
-Xuất hiện khi có sự phân bố điện tích ko đều , có trọng tâm tích điện
dương Và âm ko trùng nhau , nên xuất hiện lưỡng cực sẽ có nhiệt độ sôi
cao ,tan tôt trong các dung môi phân cực
VD: aminoacid hoặc muối amoniclorua…
4,Lực phân tán london:
-Nói tóm tắt về sự ảnh hưởng của lực này lên nhiệt độ sôi : Lực này xuất
hiện khi mômen lưỡng cực tạm thời gây ra do cảm ứng tù các phân tử kế
cận khi chúng tiến đến gần nhau
+ Diện tích bề mặt càng lớn phân tử càng lớn thì lực hút càng mạnh lực london càn mạnh ==> nhiệt độ sôi thấp
*Lực phân tán london giải thích cho chúng ta hiện tượng các đồng phân có
nhiệt độ sôi khac nhâu ( do đồng phân nào có mạnh dài hơn ->lực
london mạnh hơn à nhiệt độ sôi cao hơn )
II.Các chú ý khi làm bài tập so sánh nhiệt độ sôi
-Các bài thường gặp trong đề thi hoặc các bộ đề thi để luyện tập
đó là sắp xếp theo chiều tăng dần hoặc giảm dần nhiệt độ sôi , với kiểu
dạng đề thi nhue thế chúng ta chỉ cần nắm rõ các tiêu chí sau.
1,Với hidrocabon:
- Đi theo chiều tăng dần của dãy đồng đẳng ( ankan ,anken ,ankin , aren
..) thì nhiệt độ sôi tăng dần vì khối lượng phân tử tăng .
- Với các ankan < anken < ankin < aren (lí do : khối lượng phân
tử tương đương nhưng do tăng về số liên kết pi nên dẫn đến nhiệt độ sôi
cao hơn mất thêm năng lượng để phá vỡ liên kết pi
- Đối với các đồng phân nào có mạnh dàn hơn thì có nhiệt độ sôi cao hơn (đọc thêm phần lực london)
- Với các dẫn xuất R-X ( R: hidrocabon như anken ,ankan …X : thường là halogen……)
- Dẫn xuất của halogen của anken sôi và nóng chảy ở nhiệt độ sôi thấp hơn dẫn xuất của ankan tương ứng .
-Dẫn xuất ben zen : đưa 1 nhóm thế đơn giẩn vào vòng ben zen sẽ làm tăng nhiệt độ sôi .
2,Với hợp chất chứa nhóm chức
a/ 2 chất cùng dãy đồng đẳng chất nào có khối lượng phân tử lớn hơn thì nhiệt độ sôi lớn hơn
b/ Xét với các hợp chất có nhóm chức khác nhau nhiệt độ sôi của
ancol ,andehit ,acid ,xeton và este tương ứng như sau : acid >ancol
>amin >andehit , xeton Và este>xeton >andehit
c/ Chú ý với ancol Và acid :
-Các gốc dẩy e (CH3,C2H5….) sẽ làm tăng nhiệt độ sôi do liên kết H bền hơn
VD : CH3COOH-Các gốc hút e (Phenyl,Cl-,I-…..) sẽ làm giẩm nhiệt độ sôi do
liên kết H kém bền hơn (độ hút e giảm dần theo thứ tự F>Cl>Br>I
, gốc hút càng mạnh càng làm giảm nhiệt độ sôi và càng xa nhóm chức thì
lực tương tác lại càng yếu đi )
d/ Chú ý với các hợp chất thơm có chứa nhóm chức –OH ,-COOH ,-NH2
- Nhóm thế loại 1 ( chỉ chứa các liên kết sigma như :CHkhác ,
C3H7 …) có tác dụng đẩy e vào nhân thơm làm liên kết H trong chứ kém bền
hơn nên làm tăng nhiệt độ sôi .
- Nhóm thế loại 2 ( chứa liên kết pi như NO2 ,C2H4 …) có tác dụng
hút e của nhân thơm làm liên kết H trong chức kém bền đi nên làm giảm
nhiệt độ sôi .
- Nhóm thế loại 3 ( các halogen : -Br ,-Cl ,-F ,-I ..) có tác dụng đẩy e tương tự như nhóm thế loại 1.
*Kết Luận :
- Với các hợp chất đơn giản thì chỉ cần xét các yếu tố chủ yếu là khối
lượng phân tử và liên kết H để so sánh nhiệt độ sôi của chúng.
- Với các hợp chất phức tạp thì nên xét đầy đủ tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ sôi để đến kết quả chính xác nhất.
__________________